|
" HEALTH & FOOD " nummer 97, 2009
|
Epidemiologische studies duiden aan dat uithoudingssporters zoals triatleten een hoger risico lopen op luchtweginfecties tijdens de periodes van intensieve training en ook tijdens de 2 weken die volgen op de competities. Een vermindering van bepaalde elementen van het aangeboren en verworven immuunsysteem zou daar de oorzaak van zijn.
Verworven of aangeboren immuniteit
We herinneren eraan dat er 2 soorten immuniteit bestaan. De eerste, de aangeboren immuniteit komt tussen op de eerste lijn. Zij biedt weerstand tegen infectieuze organismen door middel van celmediatoren (monocyten/macrofagen, neutrofiele polynucleairen, sommige lymfocyten, de zogenaamde « natural killers » of NK, …) en humorale mediatoren (cytokines van monocytaire oorsprong en chemokines, bestanddelen van de acute fase van ontsteking,…). De cellen die een rol spelen bij de aangeboren immuunreactie dragen specifieke receptoren met bepaalde moleculaire elementen die gemeenschappelijk zijn voor diverse micro-organismen.
De tweede soort immuniteit is de verworven of adaptieve immuniteit. Die komt als tweede tussen na een fase van herkenning van het antigeen, proliferatie van lymfocyten en differentiatie in cellen die antilichamen aanmaken (B-lymfocyten/ plasmocyten) of in cellen die cytotoxiciteit veroorzaken (TCD3+ lymfocyten). Deze verworven immuniteit heeft een geheugen en daardoor zal een tweede contact met het antigeen een snellere en krachtigere reactie geven van een secundair type.
Veranderingen door fysieke activiteit
Er werd een studie uitgevoerd over de wijziging in de immuniteit als gevolg van intensieve sport bij wielrenners die 20 000 km/jaar trainden gedurende meer dan 4 jaar en die hun training gedurende 20 uur hadden gestopt. Daarin werd aangetoond dat de mediane NK activiteit met 38% daalde. Die daling bedroeg slechts 30% in de controlegroep die niet trainde. De andere lymfocytenpopulaties en de proliferatiereactie ervan vertoonden geen variaties tussen de al dan niet getrainde groepen.
Een proef uit 1995 bij profzwemmers toonde aan dat langdurige intensieve training een impact zou hebben op de immuunparameters van de atleten in vergelijking met een controlegroep: na 7 maanden training was het aantal NK in elkaar gezakt en er was een significante daling van de concentraties van IgA, IgG, IgM en IgA in het speeksel.
In 1997 heeft Nieman een review gedaan van de verschillende studies en hij besloot dat op dat ogenblik er alsmaar meer evidentie was dat intensieve sportbeoefening gedurende een lange periode bepaalde elementen van het immuunsysteem onderdrukt of doet afnemen, zowel in het aangeboren als in het verworven immuunsysteem. Bovendien lijkt het erop dat op het zelfde ogenblik de plasmaconcentraties van de pro- en anti-inflammatoire cytokines zijn gestegen.
De veranderingen afzwakken
De veranderingen in het immuunsysteem als gevolg van intensief sporten doen dus de afweer van de sporters aanzienlijk verzwakken in de 2 weken na de inspanning. Daardoor is de sporter gevoeliger voor infecties. Met diverse voedingselementen kunnen die veranderingen worden beperkt in het immuunsysteem of kan het verzwakte lichaam tijdelijk worden beschermd. Daar werden diverse studies aan gewijd.
We vermelden in de eerste plaats de essentiële oliën van eucalyptus, dia al decennialang worden gebruikt in de traditionele geneeskunde voor hun analgetische, anti-inflammatoire en anti-infectieuze eigenschappen. De effecten ervan op het lichaam zijn goed gestaafd. Het 1,8-cineool of eucalyptol is het hoofdbestanddeel van deze oliën en zou volgens verschillende studies anti-inflammatoire en pijnstillende effecten hebben. Dit monoterpeen zou tevens nuttig zijn bij de behandeling op lange termijn van bronchiaal astma. De synergie pineen-limoneen-cineool werd eveneens aangetoond met gunstige effecten bij patiënten met chronische pulmonaire obstructie of acute bronchitis. Deze combinatie zou tevens een expectorerend effect hebben en een preventieve werking tegen de risico’s van respiratoire stress bij sportbeoefening.
Propolis, de harsachtige stof die bijen verzamelen op open bloemknoppen van diverse boomsoorten, heeft ook diverse therapeutisch gunstige effecten. Er bestaan tal van studies over de antiseptische, anti-inflammatoire en anti-oxidatieve effecten ervan. In sommige klinische trials werd zelfs aangetoond dat door inwendig gebruik ervan luchtweginfecties kunnen worden voorkomen en behandeld. Een van de bestanddelen ervan, CAPE (Cafeic acid phenethyl ester), zou de risico’s van ontsteking van de luchtwegen en dus van bronchiaal astma sterk doen afnemen.
De Redactie
Referenties
Gleeson M. Mcdonald W. A. Cripps W. et al. The effect on immunity of long-term intensive training in elite swimmers. Clin Exp Immunol 1995; 102:210-16.
http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?artid=1553334
Geraadpleegd in april 2009.
Windose. Windose Air Booster Syrup. Persmedeling Windose. April 2009-04-15.
Nieman D. Immune response to heavy exertion. J. Appl. Physiol. 1997; 82: 1385-94.
http://jap.physiology.org/cgi/reprint/82/5/1385
Geraadpleegd in april 2009.
Meyer O. Sports, exercice et système immunitaire. Congrès « Sport et Appareil Locomoteur ».
Paris. 28 janvier 2005.
http://pagesperso-orange.fr/corine.bensimon/Congres%202005/Meyer.pdf
Geraadpleegd in april 2009.
|
