De studies over de voordelen van omega-3 vetzuren voor de gezondheid zijn zeer talrijk en in de grote meerderheid ervan zijn de conclusies gunstig. Maar af en toe zijn er auteurs die beweren geen voordelen te hebben gevonden. Dat was nu ook het geval twee à drie weken geleden met een meta-analyse door Rizos et al., die werd gepubliceerd in Journal of the American Medical Association. Hun besluit was dat «suppletie met omega-3 niet gepaard ging met een verminderd risico op sterfte door gelijk welke oorzaak, cardiale mortaliteit, plotse dood, myocardinfarct en cerebro-vasculair accident».

We dienen echter voorzichtig te zijn met de conclusie van deze meta-analyse: het feit dat er geen voordeel werd gevonden bewijst niet dat er geen gunstig effect was. Het is immers verwonderlijk dat men tot dergelijke conclusies komt terwijl er honderden studies zijn met positieve resultaten. Dat heeft te maken met de problematiek van de methode bij meta-analysen. Omdat men strikt wil werken is de selectie van de studies voor een meta-analyse uiterst streng. In dit geval zeggen de auteurs slechts 20 publicaties van de 3 635 die ze hebben gevonden te hebben weerhouden. Zij hebben dat zeker niet op een arbitraire manier gedaan en er blijven toch nog meer dan 68 000 patiënten over in de weerhouden studies maar dergelijke aanpak kan ook negatieve effecten hebben. We hebben al gemerkt dat in meta-analysen tot een bepaald besluit wordt gekomen terwijl andere wetenschappers bij het heruitvoeren van de meta-analyse maar met er een bijkomende studie in te brengen, die eveneens beantwoordt aan de selectiecriteria maar die niet was weerhouden in de eerste versie, tot volledig tegengestelde resultaten kwamen. Als we de studie van Rizos bekijken, merken we bovendien dat alle betrouwbaarheidsintervallen berekend voor het verschil tussen de testgroepen en de controlegroepen bijna volledig links liggen van de eenheid, dat wil zeggen aan de gunstige kant ten voordele van de omega-3.

Het is nog meer verwonderlijk omdat er amper enkele maanden geleden een andere meta-analyse werd gepubliceerd in Clinical Nutrition online door Djoussé et al. waarin de impact werd geëvalueerd van de omega-3 vetzuren uit vis op het risico op hartfalen. Daarin werd besloten dat het risico op hartfalen lager was bij mensen die daar meer van verbruikten. En deze meta-analyse, die 7 prospectieve studies omvatte over 176 441 mensen, werd niet hernomen noch als dusdanig noch via de studies die er deel van uitmaakten in de meta-analyse van Rizos. Hij heeft inderdaad geen aandacht besteed aan hartfalen, waardoor al enigszins het belang van zijn besluiten worden afgezwakt. Nog meer recentelijk werden in detail in een andere studie de voordelen geëvalueerd van de omega-3 op de lipoproteïnen met hoge densiteit (HDL). Daarin werd aangetoond dat deze proteïnen die deel uitmaken van de HDL, met hun antioxidatieve, ontstekingsremmende en anti-atherosclerose eigenschappen, een up-regulation kregen door verbruik van omega-3. De proteïnen die verband hielden met de activering van het complement en met de acute fase van de ontstekingsreactie daarentegen kregen een down-regulation. In verband met de recentelijk gepubliceerde meta-analysen vermelden we nog die van He et al., waarin aandacht werd besteed aan voorkamerfibrillatie, de meest voorkomende hartritmestoornis. Zij weerhielden 6 studies met 928 patiënten en kwamen tot het besluit dat verbruik van omega-3 vetzuren gepaard gaat met een significant lager risico op voorkamerfibrillatie na hartchirurgie dan niet verbruiken ervan. Dit verbruik lijkt echter geen invloed te hebben op recidief van voorkamerfibrillatie bij patiënten die daaraan al leden. Maar bij patiënten die niet waren geopereerd hebben Cao et al. aangetoond dat de omega-3 wel bijdragen tot de preventie van recidief van voorkamerfibrillatie.

We kunnen dus bevestigen op basis van de recente gegevens dat consumptie van omega-3 vetzuren gunstig is voor de cardiovasculaire gezondheid. Maar dat is niet alles want in andere studies is ook aangetoond dat dergelijke aanbreng ook voor andere pathologieën en voor andere organen gunstig is. Dat is het geval voor de cognitieve functies, voor het gemoed (depressie), voor de beenderen en voor ontsteking (reumatische aandoeningen). Op al die gebieden beschikken we nu over studies waarin op min of meer categorieke manier wordt geopperd al naargelang de stand van zaken van de kennis dat deze vetzuren wel degelijk van belang zijn voor het behoud van de gezondheid of als ondersteuning bij de therapie. En het onderzoek gaat verder...