e spreken van een «tweelingepidemie» in verband met de parallelle toename van de incidentie van obesitas en van diabetes. Maar ook al hebben we niet altijd genoeg doorslaggevende argumenten om te stellen dat het verbruik van sacharose rechtstreeks in verband staat met diabetes, toch weten we dat de consumptie van voedingsmiddelen rijk aan sacharose verantwoordelijk is voor gewichtstoename en verstoring van de glucosetolerantie. Een hoog fructoseverbruik kan dyslipidemie en verhoogde adipositas veroorzaken. En toch blijft het verbruik van deze suikers onder alle vormen toenemen terwijl alle wetenschappelijke verenigingen onophoudelijk blijven aandringen tot matiging. Dat betekent dus dat er een hoge behoefte bestaat voor dergelijke vervangmiddelen. Voor de meeste mensen lijkt het immers zeer moeilijk om van de suikersmaak te ontwennen. We weten nu dat zoetmiddelen kunnen bijdragen tot gewichtsverlies alhoewel er nog geen officiële aanbevelingen bestaan over het gebruik ervan bij gewichtscontrole.

Stevia, dat recentelijk op de West-Europese markt verscheen (in Japan is het al een twintigtal jaren commercieel te verkrijgen), is een zoetstof met een chemische structuur van een stevioside. Het wordt geëxtraheerd uit de bladeren van de plant die er zijn naam aan heeft gegeven : Stevia rebaudiana Bertoni. Stevia is een natuurlijk zoetmiddel dat als vervangmiddel van suiker kan worden gebruikt of zelfs in plaats van andere zoetstoffen. Het kadert dus ook in strategieën voor gewichtsverlies. Maar er lijken ook andere voordelen aan verbonden te zijn.

Anton et al. (USA) hebben de effecten onderzocht van pre-prandiale inname van stevia, aspartaam en sacharose op het eten van voedingsmiddelen, op het verzadigingsgevoel en op de post-prandiale glycemie en insulinemie. Negentien gezonde mensen (BMI 20,00 – 24,9) en 12 obese patiënten (BMI 30,0 – 39,9) tussen 18 en 50 jaar oud werden aan drie afzonderlijke tests onderworpen waarin elke deelnemer’s morgens na 12 uur vasten een ontbijt nam van 469 kcal. In de loop van de dag namen ze vervolgens 20 minuten voor de lunch en voor het avondmaal een «preload» bestaande uit thee en koekjes met een van de onderzochte zoetmiddelen van 400 g. Er werd bloed afgenomen juist voor de preload en de lunch, en ook een half uur, een uur en twee uur na die maaltijd. Ondanks het verschil in calorieaanbreng tussen de preload bleek dat de deelnemers dat niet compenseerden door meer te eten bij de lunch of het avondmaal. Het verzadigingsgevoel uitgedrukt op een visueel analoge schaal, verschilde niet tussen de verschillende soorten preload. De preload met stevia deed significant de post-prandiale glycemie dalen in vergelijking met de preload met sacharose en de post-prandiale insulinemie was significant lager na een preload met stevia dan met de twee andere stoffen. De deelnemers waren van mening dat hun gevoel van verzadiging, geëvalueerd op een visueel analoge schaal, gelijkwaardig was na de drie soorten preload. We kunnen dus besluiten dat stevia wel degelijk bijdraagt tot een verminderde aanbreng van calorieën in de voeding.

En dat is niet het enige voordeel van stevia. Er werd een multicentrische gerandomiseerde dubbelblinde placebogecontroleerde studie uitgevoerd in China bij 106 mensen tussen 28 en 75 jaar oud met hoge bloeddruk met een diastolische bloeddruk tussen 95 en 110 mm Hg. Zestig van hen kregen capsules met stevia, die drie keer per dag dienden ingenomen, terwijl de 46 anderen een placebo kregen. De deelnemers werden gedurende een jaar elke maand gezien. Na 3 maanden was de systolische en diastolische druk significant gedaald in de groep die het stevioside kreeg (systolisch van 166,0 ± 9,4 naar 152,6 ± 6,8 mm Hg; diastolisch van 104,7 ± 5,2 naar 90,3 ± 3,6 mm Hg). En de effecten bleven bestaan gedurende het hele jaar follow-up. Er werd geen enkele bijwerking genoteerd en de biologische parameters, zowel de lipiden als glucose, veranderden niet significant. De levenskwaliteit bleef volledig behouden. Hieruit kunnen we besluiten dat stevia een bijdrage kan leveren bij de behandeling van arteriële hypertensie.

We zijn nog niet aan het einde van de inventaris van de interessante eigenschappen van dit nieuwe zoetmiddel. In experimentele studies worden immers zowel de antidiabetes als de antioxidatieve eigenschappen van deze stof onderzocht. En de resultaten bij proefdieren en in vitro zijn zeer beloftevol. Men begint nu ook te spreken voer een ontstekingsremmende activiteit. We moeten dus goed de evolutie volgen van de kennis op dat gebied maar we mogen aannemen dat er nog aangename verrassingen zullen komen.