Het gevaar voor ondervoeding bij bejaarden is reëel. Ook hun voedingsbehoefte verschilt van die van een gezonde volwassene. In de VS wordt zelfs een onderscheid gemaakt tussen de voedingsbehoeften voor senioren ouder dan 50 en die voor 70 jaar en ouder.

In 2002 publiceerde de Wereld Gezondheidsorganisatie (WGO) een rapport “Keeping Fit for Life” met aanbevelingen aangaande de levensstijl van senioren. Naast aanbevelingen voor fysieke activiteit, bevatten de ‘guidelines’ ook tal van voedingsaanbevelingen. Een greep hieruit:

- leg de nadruk op het gebruik van levensmiddelen van plantaardige oorsprong

- beperk levensmiddelen en maaltijden met een hoog zoutgehalte en gebruik kruiden en specerijen om smaak te geven aan de gerechten

- zet eens ‘exotische’ voedingsmiddelen op het menu (yofu, tofu, exotisch groenten en zetmeelproducten), vaak hebben ze een interessant voedingsprofiel

- opteer bij voorkeur voor levensmiddelen met een hoge nutritionele densiteit

- kies voor vetsoorten van plantaardige oorsprong, voor vetrijke vissoorten en voor oliesoorten rijk aan omega 3 en -9 vetzuren

- eet in het bijzijn van andere personen

- opteer voor zes kleine maaltijden, verspreid over de ganse dag, liever dan drie copieuze maaltijden

- vertaal goede eet- en leefgewoonten naar herkomst- en leefgemeenschap

- voorkom dehydratatie door gans de dag door (in het bijzonder bij warme weersomstandigheden) voldoende te drinken en waterrijke voedingsmiddelen te eten.

De WGO aanbevelingen leggen onder meer de klemtoon op de consumptie van een grote diversiteit aan levensmiddelen van plantaardige oorsprong. Dergelijk ‘dieet’ is bijzonder interessant voor senioren. Bijzonder aandacht moet besteed worden aan de inname van bepaalde voedingsstoffen zoals calcium, vitamine D en vitamine B12.

Hoewel de biobeschikbaarheid van het calcium uit voedingsmiddelen van plantaardige oorsprong minder gunstig is dan die van zuivelproducten, kan dit euvel gecompenseerd worden door een grote diversiteit van producten van plantaardige oorsprong in de voeding in te lassen. Zo wordt toch de behoefte aan calcium gedekt met als bijkomende troef dat met deze producten minder verzadigde vetzuren worden ingenomen.

Een voeding met een ‘plantaardig’ of ‘plant-based’ karakter zorgt er ook voor dat zonder problemen aan de aanbevolen hoeveelheid van de waardevolle vitamines E en K wordt voldaan. Een adequate aanbreng van deze vitamines bij bejaarden is vaak problematisch.

Tenslotte nog dit: een voeding van plantaardige oorsprong levert eveneens een aanzienlijke hoeveelheid voedingsvezels. De heilzame effecten van deze vezels zijn genoegzaam bekend, onder meer in verband met hun effect op de intestinale darmtransit. Dit is een belangrijk aspect gezien constipatie bij veel bejaarden een probleem vormt. Een gebrekkige inname van voedingsvezels en een doorgaans sedentaire levensstijl zijn daar zeker niet vreemd aan.

Naast een betere aanbreng van essentiële voedingsstoffen heeft een ‘plant-based’ voeding nog een belangrijke troef: dergelijke voeding biedt een bescherming tegen bepaalde chronische aandoeningen zoals obesitas en sommige cardiovasculaire aandoeningen. Onderzoek toont aan dat een voeding met het accent op vooral plantaardige producten een positief effect heeft om de body mass index en het lichaamsgewicht. Naast de voordelen voor wat het behoud van gezonde gewrichten betreft, biedt een gezonde BMI-index ook voordelen ter preventie van bepaalde obesitas gerelateerde pathologieën, zoals cardiovasculaire aandoeningen, diabetes en zelfs bepaalde vormen van kanker.

Naast het verminderd risico op zwaarlijvigheid staat een ‘plant-besed’ voeding, gekenmerkt door een rijkdom aan groenten en fruit, borg voor een lage inname van verzadigde vetten en zout, alsook een verlaagd risico op de ontwikkeling van cardiovasculaire aandoening op lange termijn.

Voedingsexperten hebben lang de idee verkondigd dat een voeding voornamelijk gebaseerd op producten van plantaardige oorsprong, kan leiden tot een tekort aan bepaalde voedingsstoffen, meer in het bijzonder eiwitten, zink, ijzer, vitamine B12, calcium en vitamine D. Een recent gepubliceerd wetenschappelijke artikel ontkracht deze visie.

Wat de gezondheid van de botmassa betreft kon in geen enkele studie het nadelig effect van een ‘plant-based’ voeding overtuigend worden aangetoond. Integendeel, een aantal studies wijzen zelfs op een potentieel betere samenstelling, behoud en bescherming van de botmassa, dit als gevolg van een verhoogde fruit- en groentenconsumptie.

Het weze ook duidelijk dat een ‘plant-based’ voeding de consumptie van voedingsmiddelen rijk aan calcium en vitamine D afkomstig uit het dierenrijk (zuivelproducten, vette vissoorten) niet uitsluit. Daarbij komt dat er momenteel een waaier van alternatieve plantaardige producten op de markt beschikbaar zijn, bijvoorbeeld calcium en vitamine D verrijkte zuivelproducten (sojamelk, sojayoghurt, …).

Een in hoofdzaak plantaardige voeding innemen, en dit vanaf de eerste levensjaren, waarbij nog plaats is voor een behoorlijke hoeveelheid dierlijke zuivelproducten biedt tal van voordelen, zeker wanneer deze gecombineerd wordt met het regelmatig beoefenen van een fysieke activiteit. Een ‘plant-based’ voeding staat niet enkel borg voor een gezonde botmassa doorheen gans de levensloop, maar zet ook een rem op de ontwikkeling van osteoporose op latere leeftijd.

Voel je er ook voor om wat meer plantaardig te eten, maar weet je niet goed waar te beginnen?

Op www.plantaardigplan.be vind je heel wat tips en receptjes om de hoeveelheid plantaardige voeding op je menu te vergroten. Denk aan knapperige slaatjes, heerlijke groenteschotels, frisse fruitshakes en meer van dat lekkers. Wil je je energieker voelen in 3 weken tijd, dan kan je een profiel aanmaken en krijg je toegang tot een persoonlijk programma met aangepaste receptjes, boodschappenlijstjes, voedings- en kooktips en andere handige toepassingen. Je start als beginner, gevorderde of expert en doorloopt het programma in respectievelijk 9, 6 of 3 weken. Alle info op www.plantaardigplan.be