Meer dan 45 miljoen exemplaren zijn verkocht van het boek « New Diet Revolution » van wijlen dr. Atkins. En het enthousiasme taant niet voor de koolhydraatarme diëten die al van sinds 1860 populair zijn geworden. Sindsdien blijven talrijke varianten van de anti-koolhdyraatdiëten de hoop leven inblazen van vermageringskandidaten. Ze willen gewicht verliezen en toch naar hartelust vetten en eiwitten blijven eten: boter, vet vlees, vetrijke zuivelproducten enzovoort. Volgens het boek zou de “magie” van de koolhydraatarme voeding (max. 30 g per dag van alle koolhydraten samen) liggen in een verhoogde energieafgifte... Energie verbruiken zonder te bewegen dat is natuurlijk verleidelijk !
Snel maar van korte duur
Deense onderzoekers van de universiteit van Kopenhagen hebben onlangs het « geval » Atkins bestudeerd en hun « verdict » is gepubliceerd in een referentietijdschrift, de Lancet. Op basis van de drie gerandomiseerde studies waarin de effecten op lange termijn werden bestudeerd van een koolhydraatarm dieet is het gewichtsverlies na 6 maanden inderdaad groter dan met een dieet arm aan energie en vet. Maar volgens twee van die studies die liepen over een periode van 12 maanden was er op het einde van de follow-upperiode geen enkel verschil meer.
Welke mechanismen ?
De auteurs hebben zich ook vragen gesteld over het mechanisme van het sneller gewichtsverlies bij koolhydraatarme diëten. Ze geven als verklaring dat het vermagern wordt veroorzaakt door verschillende factoren die anders zijn dan met een verhoogd energieverbruik : uitputting van de glycogeenreserves, waardoor er een verhoogde waterexcretie optreedt, vorming van ketonen (afkomstig uit de mobilisatie van vetten) met een eetlustremmend effect, verhoogd eiwitgehalte met effect op de verzadiging en verminderde voedselaanbreng of beperking van de voedselkeuze met een verminderde energieaanbreng tot gevolg.
Risico’s op lange termijn
Wat de « veiligheid » betreft, erkennen ze dat sommige cardiovasculaire risicofactoren kunnen verbeteren met een koolhydraatarme voeding (in het bijzonder de concentratie triglyceriden). Maar ze waarschuwen voor verschillende nadelige gevoglen : zo zou het niet eten van volle graanproducten, fruit en groenten het risico op kanker en cardiovasculaire aandoeningen kunnen verhogen. Het koolhydraatgehalte is trouwens lager dan het minimum dat nodig is voor de behoeften van hersenen en spieren. Heel wat aanhangers van de Atkins-methode hebben trouwens spierkrampen, diarree, algemene zwakte, huiduitslag. Ze komen tot het besluit dat zolang studies over langere perioden (tot 2 jaar) de doeltreffendheid en veiligheid niet hebben bewezen koolhydraatarme diëten niet mogen aanbevolen worden.
Nicolas Guggenbühl
Diëtist Voedingsdeskundige
Ref. :
Astrup A et al. Lancet 2004;364 :897-899. |
