.
 

Archieven> N°132 > @rtikel
article précédent image suivante

Osteoporose en zuivelproducten

Sinds jaar en dag staan zuivelproducten op het menu van de mens. We leven nu in een tijd van meer comfort, we leven ook langer en we nemen minder lichaamsbeweging. Dat vormt een bedreiging voor de gezondheid van de beenderen. Zuivelproducten zijn echter zeer belangrijk bij de preventie van osteoporose. Dat is de belangrijkste boodschap van een symposium dat door Danone werd gehouden in het kader van het 13th European Congress on Osteoporosis and Osteoarthritis.

We hoeven niemand uit te leggen dat de beenderen broos worden met de leeftijd. Helaas is de calcium- en vitamine D-inname zeer vaak veel te laag. Prof. Jean-Yves Reginster (ULg)1, voorzitter van het symposium over de voeding en de gezondheid van het bot dat werd gehouden in het kader van het European Congress on Osteoporosis and Osteoarthritis (Rome, 17-20 april 2013), zei dat het absoluut noodzakelijk is iedereen ervan te overtuigen om de inname van calcium en vitamine D te verhogen. De experts zijn formeel: inname via de voeding geniet de voorkeur boven supplementen. Voedsel dat verrijkt is met calcium en/of vitamine D, kan zeer nuttig blijken. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid calcium bij 50-plussers is 1200 mg, zeggen de specialisten (bij 60-plussers zegt de Hoge Gezondheidsraad van België). De Hoge Gezondheidsraad raadt ook 10-15 µg vitamine D-supplementen per dag aan volgens de leeftijd, ongeacht de voedselinname2.

Een hele opvoeding

De preventie van osteoporose veronderstelt gezondheidseducatie, maar dat is geen zaak van improvisatie, benadrukte prof. Charles Abraham3 (University of Exeter Medical School, VK). Dat begint met een evaluatie van wat de mensen weten over osteoporose en wat ze denken over hun gezondheid. Ook moeten de mensen ertoe worden gemotiveerd om factoren die dat in de weg staan, aan te pakken. Dat is uiteraard niet zo eenvoudig. De mensen zullen zeker emotioneel reageren, wat bepalend kan zijn voor hun gedrag. Ook is er de sociale druk en het beeld dat de “educator” geeft, een beeld dat moet stroken met de nieuwe gedragen die men wil bewerkstelligen. Volgens prof. Maria Luisa Brandi4 (Universiteit van Firenze, Italië) zijn de mensen zich onvoldoende bewust van de risico’s van osteoporose. De mensen weten ook niet dat osteoporose kan worden voorkomen. We moeten de mensen informatie geven en direct confronteren met hun eigen situatie. Bijvoorbeeld door ze te vragen een vragenlijst in te vullen om de risico’s te evalueren, door ze te tonen wat het resultaat is van een meting van de botdichtheid of door samen met hen de FRAX5, een tool om het risico te berekenen, in te vullen op het internet. De centrale boodschap van de Florentijnse specialiste voor de gezondheidswerkers is duidelijk: vaak de aandacht van iedereen vestigen op de gezondheid van het bot en die gezondheid individueel en regelmatig evalueren. Daarna moeten we de patiënten uitleggen wat ze kunnen doen om osteoporose te voorkomen, welke maatregelen ze kunnen nemen en hoeveel calcium en vitamine D ze moeten innemen (*). Dat volstaat echter niet. We moeten de plaatselijke gemeenschappen bewust maken van het probleem en acties in die zin voeren. Zo werd in een enquête over het kennisniveau, de calcium- en vitamine D-inname, lichaamsbeweging en het risico op osteoporose, die na drie maanden werd herhaald, aangetoond dat de resultaten beter waren en dat de respondenten hun gedrag hadden aangepast bij de tweede enquête in vergelijking met de eerste. En als mensen met een tekort worden geïdentificeerd, worden supplementen enkel voorgeschreven indien nodig.

Een uitstekende bron

Helaas, aldus prof. René Rizzoli (Genève)6, vertonen ouderen vaak malnutritie en dat gaat gepaard met een geringere inname van voedingsstoffen die nuttig zijn voor de botgezondheid, met name omdat ze minder zuivelproducten innemen en omdat de calciumabsorptie in de darmen vermindert. Daardoor stijgt het parathormoongehalte, wat dan weer resulteert in een remodeling van het bot en botverlies. Omgekeerd remt een voldoende hoge calciuminname de secretie van parathormoon, wat de botremodeling tegengaat. Een onvoldoende eiwitinname leidt tot een verlies van spierkracht waardoor het risico op vallen toeneemt met heupfracturen als gevolg. Vitamine D heeft positieve effecten op allerhande systemen: de beenderen, de spieren, het hart … Vitamine D-insufficiëntie veroorzaakt osteoporose, cardiovasculaire problemen, cognitieve stoornissen en eventueel ook astma en zelfs bepaalde kankergezwellen. Melk en zuivelproducten bevatten veel calcium (tot 50% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid), fosfor, eiwitten en ook vitamine D in landen waar de melk verrijkt is met vitamine D. Zuivelproducten zijn een efficiënt middel om de botbalans en de spierkracht op peil te houden bij het verouderen. Op enkele zeldzame uitzonderingen na zijn ze veilig en veroorzaken ze geen bijwerkingen. Meer nog, een studie7 heeft aangetoond dat de botdichtheid van de wervelkolom op de leeftijd van zes jaar hoger was bij kinderen van wie de moeders vaker calciumrijke voedingsmiddelen (melk en zuivelproducten, groene groenten, fruit …) hadden ingenomen tijdens de zwangerschap, dan als de moeders minder vaak die producten hadden gegeten. Recente studies hebben een nieuw gegeven opgeleverd: zuivelproducten zijn zeer kostenefficiënt in de strijd tegen osteoporose en de preventie van fracturen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de laatste Europese richtlijnen8 voor de diagnostiek en de behandeling van osteoporose na de menopauze het belang van zuivelproducten bij de preventie en de behandeling van osteoporose benadrukken. (*) De International Osteoporosis Foundation publiceert Engels- en Franstalige folders op haar website http://www.iofbonehealth.org/content-type-semantic-meta-tags/bone-health-brochures

Dr Jean Andris

Referenties:

1. Reginster J-Y. Nutrition and bone in women aged 50 years and over. Communication au Symposium Danone “Nutrition and Bone Health: turning beliefs into knowledge for healthy behaviour” (ESCEO 13, Rome, 17-20 april 2013).

2. Conseil Supérieur de la Santé. Recommandations nutritionnelles pour la Belgique. Révision 2009. Publication n° 8309. http://www.health.belgium.be/internet2Prd/groups/public/@public/@shc/documents/ie2divers/12352470_fr.pdf . In het Frans, geraadpleegd in juni 2013. 2. Hoge Gezondheidsraad. Voedingsaanbevelingen voor België Herziening 2009. HGR dossiernummer: 8309 http://www.health.belgium.be/internet2Prd/groups/public/@public/@shc/documents/ie2form/19066661.pdf In het Nederlands. Geraadpleegd in juni 2013.

3. Abraham Ch. From knowledge and beliefs to behaviour changes. Communication au Symposium Danone “Nutrition and Bone Health: turning beliefs into knowledge for healthy behaviour” (ESCEO 13, Rome, 17-20 april 2013).

4. Brandi ML. Bone health beliefs and behaviours: enhancing initiatives for calcium adherence. Communication au Symposium Danone “Nutrition and Bone Health: turning beliefs into knowledge for healthy behaviour” (ESCEO 13, Rome, 17-20 april 2013).

5. World Health Organization Collaborating Centre for Metabolic Bone Diseases, University of Sheffield (UK). Fracture Risk Assessment Tool (FRAX®). http://www.shef.ac.uk/FRAX/index.aspx?lang=du. In het Nederlands, geraadpleegd in juni 2013. http://www.shef.ac.uk/FRAX/tool.jsp?lang=fr . In het Frans, geraadpleegd in juni 2013.

6. Rizzoli R. Dairy products, a way towards better bone health. Communication au Symposium Danone “Nutrition and Bone Health: turning beliefs into knowledge for healthy behaviour” (ESCEO 13, Rome, 17-20 april 2013).

7. Ganpule A et al. Bone mass in Indian children - relationships to maternal nutritional status and diet during pregnancy: the Pune Maternal Nutrition Study. J Clin Endocrinol Metab 2006; 91(8): 2994-3001.

8. European guidance for the diagnosis and management of osteoporosis in postmenopausal women http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2613968/pdf/198_2008_Article_560.pdf In het Engels, geraadpleegd in juni 2013


Google

Web
H&F.be
 

 

© Health and Food est une publication de Sciences Today - Tous droits réservés